Fasciitis plantaris - Hielspoor

Algemeen

Fasciitis plantaris is een ontsteking thv de aanhechting van de fascia plantaris, de peesplaat onderaan de voet die zich vasthecht aan het calcaneum (hielbeen) en naar de voorvoet uitwaaiert.
Heel vaak wordt de term ‘hielspoor’ gebruikt. Het beenderig spoor is echter een uiting van de overmatige spanning die meestal heerst thv die aanhechting. Dit spoor ligt niet aan de oorzaak van de klachten en moet dan ook niet operatief verwijderd worden.
Uitzonderlijk wordt er een hielspoor gezien aan de achterzijde van de voet, ter hoogte van de aanhechting van de achillespees aan het calcaneum.

De voornaamste oorzaak van fasciitis plantaris is lokale overbelasting door het continu overrekken van de fascia plantaris. Dit kan veroorzaakt worden door een afwijkende vorm van de voet zoals een platvoet of een holvoet, maar ook door een te korte ‘posterieure keten’ (achillespees-kuitspier) met overbelasting van de aanhechting van de fascia. Bij het stappen en afrollen geeft de voet te weinig mee naar boven, waardoor er een overmatige rek op dit peesblad ontstaat. Een typische klacht bij fasciitis plantaris is dan ook het pijnlijk/moeilijk opstarten na een rustmoment.

Diagnose

De diagnose fasciitis plantaris wordt vastgesteld tijdens het klinisch onderzoek. Opvallend hierbij is de lokale drukpijn ter hoogte van de aanhechting van de fascia plantaris aan het calcaneum. Tevens valt de afwijkende stand van de voet en de korte posterieure keten op.

Op radiografisch onderzoek kan een eventueel hielspoor vastgesteld worden, maar dit heeft weinig belang voor de diagnose van fasciitis plantaris. Een echografie kan een verdikking en evt scheurtje van de fascia plantaris aantonen, wat wijst op een ontsteking van deze peesplaat. Bij langdurige last en onvoldoende effect van de niet operatieve behandeling kan een NMR scan aangewezen zijn.

Behandeling

• Niet-operatief:

  De behandeling van fasciitis plantaris is afhankelijk van de oorzaak. Indien er sprake is van een platvoet of holvoet kan er een corrigerende steunzool worden voorgeschreven waardoor de overstrekking van de fascia plantaris opgevangen wordt. Bij een normale stand van de voet en beperkte klachten kan een silicone zooltje onder de hiel evt verlichting bieden; echter geeft dit vaak een verdere verkorting van de posterieure keten, waardoor dit op lange termijn niet bruikbaar is.

  Uitzonderlijk kan men de voet even in een loopgips steken, waardoor de druk op de peesplaat tijdelijk weggenomen wordt en kan door rust de ontsteking wegtrekken; vaak geeft dit slechts een tijdelijke beterschap.

  Er kan ook een cortisone infiltratie worden gegeven op de plek van de ontsteking. Hierdoor wordt de irritatie lokaal verminderd; vaak is dit effect slechts tijdelijk.
  Naast de zooltherapie kunnen er via de kinesist specifieke stretchoefeningen ter verlenging van de kuitspier worden aangeleerd. Deze oefeningen dienen frequent herhaald te worden (liefst 3X/dag), voornamelijk na een lang rustmoment (vb. ’s ochtends vroeg na het opstaan).

  Indien zowel zooltherapie als stretchoefeningen onvoldoende beterschap bieden, kan er ook shockwavetherapie (ESWT) worden toegepast. Dit gebeurd vaak via de dienst fysische geneeskunde.

  Hierbij worden geluidsgolven met hoge energie op de opgezette peesplaat geplaatst. Deze geluidsgolven zijn hoogenergetisch en gaan dit aangetaste peesweefsel prikkelen. Door deze prikkeling tracht men een genezingsreactie in gang te zetten zodat de chronische ontsteking gaat verminderen. Het is belangrijk om een toestel met ingebouwde echo te gebruiken; aldus worden de schokgolven op de juiste plek afgeleverd. Vaak is het nodig om deze behandeling tot 3maal te herhalen. Nadien blijft dagelijks stretchen en zooltherapie echter aangeraden om te voorkomen dat er een nieuwe ontsteking ontstaat (zie verder Stretchoefeningen).

• Operatief:

  Een open operatie wordt nog uitzonderlijk uitgevoerd aangezien deze vaak gepaard gaat met langdurig herstel en blijvende klachten. Indien er toch wordt overgegaan tot een operatieve ingreep, wordt de aanhechting van de fascia plantaris deels losgemaakt.

• Platelet Rich Plasma- behandeling (PRP-behandeling): zie operaties aan de voet en de enkel