Bouw van de elleboog

De beenderen van het ellebooggewricht.

Het ellebooggewricht wordt gevormd door 3 botten: de bovenarm (humerus), de ellepijp (ulna) & het spaakbeen (radius). Deze vormen elk met elkaar een gewricht.

  1. Het gewricht tussen radius en humerus noemt men het radiohumerale gewricht, gevormd door de radiuskop & het capitellum. Boven het capitellum, aan de voorzijde van de bovenarm, is er een fossa radialis waarin het radiuskopje past bij het plooien van de elleboog.
  2. Het ulnohumerale gewricht wordt gevormd door trochlea en het gewrichtsvlak tussen processus coronoideus en olecranon. Bij het volledig strekken past het olecranon (= elleboogtip) in zijn fossa olecrani aan de achterzijde van de bovenarm. Bij volledig plooien daarentegen past de processus coronoideus in de fossa coronoidea, vooraan op de humerus.
    Het is voornamelijk dit gewricht dat instaat voor de primaire stabiliteit van het ellebooggewricht in gestrekte stand.
  3. Ook tussen de ulna en radius bestaat er een gewricht, het zogenaamde bovenste radio-ulnaire gewricht (het onderste radio-ulnair gewricht is gesitueerd thv de pols).


Figuur: rechterelleboog gewrichten

Ligamenten (gewrichtsbanden)

Om deze functies te kunnen behartigen heeft de elleboog een zekere stabiliteit nodig. Deze wordt zoals reeds gezegd deels door de beenderige anatomie voorzien doch het leeuwendeel van de stabiliteit wordt verzorgd door het kapsel en de ligamenten (gewrichtsbanden) (zoals bij de meeste scharniergewrichten).

Er is één gewrichtskapsel voor de drie gewrichten van de elleboog. Het hecht aan op de boven- en onderarm, respectievelijk juist boven en onder het ellebooggewricht.

De drie belangrijke ligamenten in de elleboog zijn:

1. Radiaal collateraal ligament

Dit bestaat uit 2 bundels aan de binnenzijde van de elleboog, zijn voornaamste functie is het beschermen van de elleboog tegen overdreven varus-stress (cfr O-benen = varusbenen).

2. Ulnair collateraal ligament

Bestaande uit 3 bundels, beschermt het de elleboog tegen overdreven valgus-stress (cfr X-benen = valgusbenen).

3. Annulair radiaal ligament

Hecht met beide uiteinden vast aan de ulna en ligt als een band omheen de radiuskop. Dit ligament zou een belangrijke rol spelen in het voorkomen van posterolaterale rotatoire instabiliteit (zie verder).


Figuur: rechterelleboog ligamenten

Spieren

Er zijn verschillende spieren met een aanhechting thv de elleboog:

  • Elleboogstrekkers: liggen achteraan
    • Triceps (= driehoofdige bovenarmspier) hecht aan op het olecranon.
    • Anconeus
  • Elleboogplooiers: liggen vooraan
    • Biceps (= tweehoofdige bovenarmspier)
    • Brachialis
    • Brachioradialis
  • Plooiers (flexoren) van pols & hand / pronatoren: hechten aan de binnenzijde van de elleboog aan
  • Strekkers (extensoren) van pols & hand / supinatoren: hechten aan de buitenzijde van de elleboog aan (laterale epicondyl)


Figuur: spieren elleboog

Functies van de elleboog

De elleboog heeft als functie:

  1. Een goede positionering van de arm in de ruimte voor fijne bewegingen van hand en pols, wat nodig voor oa. een goede grijpfunctie.
  2. De elleboog fungeert daarnaast ook als aangrijpingspunt voor draai bewegingen van de onderarm (pro- & supinatiebewegingen).


Figuur: pro- en supinatiebewegingen